فایل بررسی همسویی مشخصه های محیطی کسب و کار، اولویت های رقابتی و ساختار زنجیره

جزئیات و دریافت

این پایان نامه در قالب فرمت word قابل ویرایش ، آماده پرینت و ارائه به عنوان پروژه پایانی میباشد.

چکيده
مطالعه شرکت¬ها بیانگر آن است که با توجه به تغییرات زیاد محیط کسب و کار، شرکت¬های موفق علاوه بر اینکه از رقبای خود بهتر کار می¬کنند، با تغییرات محیطی خود نیز سازگارترند و در مواجهه با محیط متغیر، برنامه ریزی لازم را دارند. به گونه¬ای که توجه به مشخصه¬های محیطی کسب و کار در انتخاب ساختارها و استراتژی¬های سازمانی باعث بهبود عملکرد در شرکتها می¬شود.
در این پژوهش رابطه بین همسویی مشخصه¬های محیطی کسب و کار، اولویت¬های رقابتی و ساختار زنجیره تامین با عملکرد کسب و کار در شرکت¬های قطعه ساز خودروی شهرک¬های صنعتی استان سمنان مورد ارزیابی قرار گرفته است. بر اساس ادبیات موجود درباره مشخصه-های محیطی کسب و کار، اولویت¬های رقابتی، ساختار زنجیره تامین و عملکرد کسب و کار، یک مدل نظری توسعه داده شد و نتایج فرضیات بصورت تجربی مورد ارزیابی قرار گرفت.
داده های این پژوهش با استفاده از پرسشنامه جمع آوری شد. کلیه شرکت های تولیدی قطعه ساز خودرو  واقع در سطح استان سمنان که جمعا 213 شرکت می‌باشند، قلمرو تحقیق حاضر می‌باشد و از آنجا که آگاه‌ترین افراد نسبت به شرکت، مدیران ارشد می‌باشند، لذا پاسخ دهندگان مدیران ارشد این شرکت‌ها می‌باشند و بنابر این سطح تحلیل این پژوهش سازمان می‌باشد. تعداد نمونه این پژوهش 130 شرکت بوده است.
بر اساس میانگین سؤالات مطروحه در مورد عملکرد، شرکت‌ها به ترتیب، لیست شدند. نیمه اول شرکت‌ها با توجه به این لیست، شرکت‌های با عملکرد بالا و نیمه دوم، شرکت‌های با عملکرد پایین در نظر گرفته شدند. سپس همسویی بین مشخصه‌های محیطی کسب‌و‌کار، اولویت‌های رقابتی و ساختار زنجیره تامین، هم برای شرکت‌های با عملکرد بالا و هم برای شرکت‌های با عملکرد پایین آزموده شد تا فرضیه اصلی پژوهش بررسی شود. طبق فرضیه اصلی پژوهش، در شرکت‌های با عملکرد بالا، بین مشخصه‌های محیطی کسب‌و‌کار، اولویت‌های رقابتی و ساختار زنجیره تامین همسویی وجود دارد (وجود همسویی استراتژیک) و در شرکت‌های با عملکرد پایین، این همسویی استراتژیک، وجود ندارد. بررسی همسویی استراتژیک، از طریق مدل یابی معادلات ساختاری انجام شد.

واژه‌های کليدی: همسویی استراتژیک، اولویت های رقابتی، مدیریت زنجیره تامین، مدیریت عملکرد
 
فهرست مطالب
فصل اول    1
1-1- مقدمه    2
1-2- بیان مساله و تبیین موضوع    3
1-3- ضرورت و اهمیت انجام تحقیق    4
1-4- کاربردهای تحقیق    5
1-5- اهداف تحقیق    5
1-6- فرضیههای تحقیق    6
1-7- قلمرو مکانی و زمانی پژوهش    6
1-8- تعاریف عملیاتی متغیرهای پژوهش    7
1-8-1-  مشخصه‌های محیطی کسب ‌و‌ کار    7
1-8-2- اولویت‌های رقابتی    7
1-8-3- ساختار زنجیره تامین    7
1-8-4- عملکرد كسب‌‌و‌كار    8
فصل دوم    9
2-1- مبانی نظری    11
2-1-1- محیط کسب و کار    11
2-1-2- اولویت¬های رقابتی    16
2-1-3- طراحی و ساختار سازمانی    20
2-2- تئوری های طراحی سازمان    26
2-3- تئوری‌های اقتضایی طراحی سازمان    28
2-4- ساختار زنجیره تامین    30
2-4-1- زنجیره تامین ناب و چابک    34
2-4-2- عملکرد کسب و کار شرکت    40
2-5- پیشینه تحقیق    43
2-5-1- مطالعات داخلی    43
2-5-2- مطالعات خارجی    44
2-6- جمع بندی    46
فصل سوم    48
3-1- روش تحقیق    49
3-2- جامعه آماری    50
3-3- نمونه آماری و روش نمونه¬گیری    50
3-4- روش گردآوری اطلاعات    50
3-4-1- ابعاد محیط کسب و کار    52
3-4-2- ابعاد اولویت‌های رقابتی    52
3-4-3- ابعاد ساختار زنجیره تامین    52
3-4-4- مقیاس ارزیابی عملکرد کسب و کار    53
3-5- روایی و پایایی پرسشنامه    53
3-5-1- روایی    53
3-5-2- پایایی    54
3-6- روش تجزیه و تحلیل‌    55
3-6-1- مدل‌يابي معادلات ساختاري    55
3-6-1- 1- نرم افزار مورد استفاده    56
3-6-1-2-  شاخص های برازش در آموس    58
3-6-2- آزمون نرمال بودن داده¬ها    60
3-6-3- ضریب همبستگی    60
فصل چهارم    61
4-1- مشخصات پاسخ دهندگان و جامعه آماری    62
4-1-1- آمار توصیفی سوالات    69
4-2- آمار استنباطی    70
4-2-1- نتايج بررسي روايي    71
4-2-2- نتايج بررسي پايايي    76
4-2-4- همبستگی بین متغیرهای پژوهش    77
4-3- يافته‌هاي تحقيق    78
4-3-1- مدل معادلات ساختاري    78
4-3-2- تحليل مدل های ساختاري    80
4-3-3- بررسي فرضيه‌هاي اصلی تحقيق    82
فصل پنجم    85
5-1- بحث و نتیجه گیری    86
5-1-1- فرضیه اصلی    87
5-1-2- فرضیه¬های جانبی    89
5-1-2-1- فرضیه جانبی 1    89
5-1-2-2- فرضیه جانبی 2    89
5-1-2-3- فرضیه جانبی 3    89
5-1-2-4- فرضیه جانبی 4    90
5-1-2-5- فرضیه جانبی 5    90
5-1-2-6- فرضیه جانبی 6    90
5-2- پیشنهادهای برگرفته از پژوهش    90
5-2-2- پیشنهاد پژوهشی    92
5-3- محدودیت ها    93
منابع ومآخذ    94
منابع فارسی    95
منابع انگلیسی    95
پیوست ها    100
پرسشنامه    101
 
فهرست جداول
جدول 2- 1- وجوه تمايز بين الگوي سازماني ارگانيک و مكانيک    27
جدول 2-2- مقايسه زنجيره عرضه ناب و چابك: مشخصات متمايزكننده (میسون جونز و دیگران، 2000)    36
جدول 2-2- مدل تحولي: خلاصه تغييرات در نوع زنجيره عرضه (جانسون، 1993)    39
جدول 4-1- عنوان پاسخ‌دهندگان    63
جدول 4-2- مشخصات کسب و کار پاسخ‌دهندگان    64
جدول 4-3- تعداد مراحل اصلی پردازش و وضعیت یک‌پارچگی    64
جدول 4-4- فعالیت‌های مرتبط با سرویس اصلی    65
جدول 4-5- تعداد کارکنان در شرکت (تعداد و درصد)    65
جدول4-6- عمر فعالیت شرکت‌های پاسخ‌دهنده    66
جدول 4-7- موقعیت کلی شرکت‌ها در بازارهای اصلی خود    67
جدول 4-8- تعداد رقبای کاری اصلی    67
جدول 4-9- تعداد تامین‌کنندگان    68
جدول 4-10- تعداد مشتریان    68
جدول 4-11- آمار توصیفی متغیرهای مشاهده شده    70
جدول 4-12- نتایج تحلیل عاملی تأییدی مرحله اول  (CFA) برای گویههای پرسش نامه    72
جدول 4- 14-  شاخص‌های برازش مدل های تحلیل عاملی تأییدی    76
جدول4-15 - ضريب آلفاي کرونباخ متغيرهاي اصلي تحقيق    77
جدول 4-16- میانگین، انحراف معیار و همبستگی متغیرها    78
جدول4-17- شاخص‌های برازش مدل نظری تحقیق    80
جدول4-18- خلاصه نتایج آزمون روابط    82

فهرست شکل ها
شکل2-1- تغییر در اولویت های رقابتی تولید(تینگ چی، 2006)    18
شکل 2-2- ساختار مکانیکی در مقابل ساختار ارگانیکی (تایچی، 1997)    23
شكل 2-3- مقايسه رويكردهاي ناب و چابك در شرايط عدم قطعيت(تینگ چی، 2009)    37
شکل 2-4-  بررسی تفاوت های ساختاری زنجیره تامین چابک و ناب (کریستوفر، 1998)    40
شکل 2-5 – مدل تئوری پژوهش با اقتباس از مدل تینگ چی و همکاران (2009)    47
شکل 4-1- عنوان پاسخ‌دهندگان    63
شکل4-2- عمر فعالیت شرکت‌های پاسخ‌دهنده    66
شکل 4-3- مدل تحلیل عاملی تأییدی مرتبه اول تحقیق    71
شکل 4-4 مدل برازش شده تحقیق برای شرکت های با عملکرد بالا    79
شکل 4-5- مدل برازش شده تحقیق برای شرکت های با عملکرد پایین    79

 
1-1- مقدمه
در طول چهل سال گذشته، ماهیت محیط كسب ‌و ‌كار با ترکیبی از تغییرات الگوی تقاضا، تغییرات تکنولوژی و جهانی شدن، دچار دگرگونی شده‌است. امروزه نیازهای بازار، ناپایدار و پراکنده شده‌است و مانند گذشته نمي‌توان مشتریان را به‌راحتی طبقه‌بندی کرد. آن‌ها تقاضای ارزش بالاتر، تنوع بيش‌تر، خدمات بهبود يافته در زمان كم‌تر و شتاب در نوآوری محصول را دارند (خیمتریکس، 2004). دیکن(2003) بیان می‌دارد از  دهه 80 میلادی، شتاب گرفتن پیشرفت در تولید، ارتباطات، اطلاعات، و فن‌آوری‌های حمل و نقل، به همراه توجه به ایده بازار آزاد، موجب آشفتگي تدريجي محیط کسب‌ و ‌کار به‌دليل افزایش تنوع، سرعت تغیرات غیر قابل پیش بینی، پیچیدگی و فشار رقابتی شد (تینگ چی، کیلداف و گراگیا، 2009).
پپیشرفت در تولید، ارتباطات، اطلاعات و انتقال تکنولوژی به همراه تفکر بازار آزاد، باعث تحرک جغرافیایی خدمات و محصولات شده¬است (دیکن، 2003). همراه با آزاد شدن تجارت جهانی و بازارهای مالی، اقتصاد جهانی به هم پیوسته رو به فزونی  پدیدار گشت و مرزهای بازار تعریف مجدد شد، به طوری که حرکت به سمت برون سپاری از نتایج به¬وجود آمدن زنجیره تامین جهانی بوده است. پدیدار شدن رقابت در عرصه جهانی باعث به¬وجود آمدن نوآوری تولید و چرخه عمر کمتر محصولات شده است.
با توسعه سريع فناوري اطلاعات در سال‌هاي اخير و كاربرد وسيع آن در مديريت زنجيره تامين، بسياري از فعاليت‌هاي اساسي مديريت زنجيره با روش‌هاي جديد درحال انجام است. این دیدگاه که موفقیت یا شکست یک سازمان، در نهايت توسط زنجیره تامین آن مشخص می‌شود، بطور گسترده‌ای مورد پذیرش قرار گرفته‌است (برای نمونه، چوپرا و میندل، 2001؛ لمبرت و کوپر، 2000؛ میسون-جونز، نیلور و تاویل، 2000). امروزه اکثر شرکت‌های موفق نگاهشان به سمت طراحی زنجیره تامین مناسبی است که با استراتژی های رقابتی و محیط كسب‌و‌كار ايشان تطابق داشته‌باشد، و این موضوع یکی از استراتژی‌های مهم در دست‌یابی به جایگاه رقابتی پایا در بازار كاملاً رقابتی جهانی می‌باشد (فردندال و هیل، 2001؛ سیمچی-لوی و دیگران، 2003).
در فصل حاضر کلیات پژوهش ارائه شده است. در فصل دوم ادبیات و پیشینه پژوهش آمده است. در فصل سوم روش شناسی پژوهش تبیین شده است و در فصل چهار به بیان یافته¬های این پژوهش پرداخته شده است. در نهایت، نتیجه گیری و پیشنهادات منتج از این پژوهش در فصل پنج ارائه شده است.

1-2- بیان مساله و تبیین موضوع
هندفیلد و نیکولز (1999) بیان می‌کنند با توجه به چالش‌های روز افزون در محیط رقابتی، آشکار است که شرکت‌های موفق نه تنها بایستی بهتر از رقبای خود فعالیت نمایند، بلکه مي‌بايست به‌طور مداوم خود را با تغییرات وفق دهند (به نقل از تینگ چی و همکاران، 2009). در مواجهه با تغییرات اگر سازمان آمادگی لازم را براي پذيرش تغييرات از درون خود نداشته‌باشد و در مقابل آن مقاومت نشان‌دهد، لاجرم به سمت نابودی خواهد‌رفت. باید اذعان داشت که پیچیدگی پدیده تغییر از آن جهت است که فرآیندی دینامیک بوده و از تعامل متقابل عوامل مختلف به‌وجود‌ می‌آید، و تمامی این عوامل و متغیرهای آن در رابطه علت و معلولی با یکدیگر، ساز و کاری به‌وجود می‌آورند که درک و تحلیل آن را مشکل می‌سازد. از این رو تشخیص جهت مناسب تغییر، دشوار مي‌گردد.
سازمان‌ها تا زمانی که برای بقاء تلاش می‌کنند و خود را نیازمند حضور در عرصه ملی و جهانی می‌‌دانند، باید اصل بهبود مستمر  را سرلوحه فعالیت خود قرار ‌دهند. این اصل حاصل نمی‌شود، مگراینکه زمینه دست‌یابی به آن با بهبود مدیریت عملکرد امکان‌پذیر ‌شود. این بهبود را می‌توان با گرفتن بازخورد لازم از محیط درونی و پیرامونی، تجزیه و تحلیل نقاط قوت و ضعف و فرصت‌ها و تهدیدهای سازمان، مسئولیت‌پذیری و جلب رضایت مشتری و با ایجاد و بکارگیری سیستم ارزیابی عملکرد با الگوی متناسب، ایجاد کرد. لذا گرفتن بازخورد مناسب و به موقع از محیط پرتلاطم کسب و کار برای بهبود عملکرد شرکت¬ها امری ضروری می‌باشد. محیط کسب ‌و‌ کار متشکل از هزاران نیرویی که در کوتاه مدت، فراتر از کنترل مدیریت است بوده و در نتیجه تهدید و همچنین فرصت‌هایی را برای شرکت‌ها ایجاد می‌کند. بنابراین در انتخاب استراتژی های شرکت، از جمله انتخاب اولویت‌های رقابتی، محیط نقش تعیین کننده‌ای دارد. همچنین امروزه اکثر شرکت‌های موفق نگاهشان به سمت طراحی زنجیره تامین مناسبی است که با استراتژی های رقابتی و محیط كسب‌و‌كار ايشان تطابق داشته‌باشد و این موضوع یکی از استراتژی‌های مهم در دست‌یابی به جایگاه رقابتی پایا در بازار كاملاً رقابتی جهانی می‌باشد.
تغییرات برای هر شرکتی منحصر به فرد می‌باشد و شرکت¬ها بایستی با توجه به این تغییرات منحصر به فرد، خود را با آن سازگار نمایند. جهت سازگار شدن با محیط، شرکت¬ها مجبور به پذیرش ملاحظاتی در اتخاذ استراتژی¬ها و ساختارهای درونی و بیرونی خود می‌باشند.از آنجا که تعداد شرکت¬های قطعه ساز شهرک¬های صنعتی استان سمنان قابل توجه می‌باشد، و از آنجا که ورود بی سابقه رقبای خارجی به این صنعت، رقابت را بیش از پیش شدیدتر کرده است طوری که تعدادی از این شرکت ها طبق آمار شرکت شهرک های صنعتی مجبور به تعطیلی شده اند، گرفتن بازخور از محیط و همسویی استراتژیک، می‌تواند عملکرد این شرکت ها را بهبود داده تا بتوانند برای خود مزیت رقابتی ایجاد کرده و به بقای خود ادامه دهند. بنابر این پژوهش در صدد آن است که تا با بررسی اثر مشخصه های محیطی کسب و کار؛ که تغییرات مداوم و رو به فزونی محیط جزئی از آن می‌باشد؛ بر ساختار ها؛ همانند ساختار زنجیره تامین؛ و استراتژی هایی که توسط شرکت ها انتخاب می‌شوند؛ همچون انتخاب اولویت های رقابتی؛ نشان دهد اگر این مولفه ها با یکدیگر رابطه داشته باشند و همسو باشند، عملکرد کسب و کار شرکت در سطح بالاتری خواهد بود و باعث بقای شرکت¬ها خواهد شد. بعبارتی استفاده از استراتژی های شرکت های موفق و حتی مشابه دیگر، نمی‌تواند شرط لازم و کافی برای عملکرد بالا باشد بلکه انتخاب استراتژی های شرکت بایستی با توجه به خصیصه های محیطی همان شرکت صورت پذیرد.

1-3- ضرورت و اهمیت انجام تحقیق
در دو دهه 60 و 70 ميلادي، سازمان‌ها براي افزايش توان رقابتي خود تلاش مي‌كردند تا با استانداردسازي و بهبود فرآيندهاي داخلي خود محصولي با كيفيت بهتر و هزينه كم‌تر توليد كنند. در آن زمان تفكر غالب اين بود كه مهندسي و طراحي قوي و نيز عمليات توليد منسجم و هماهنگ پيش‌نياز دست‌يابي به خواسته‌هاي بازار و درنتيجه كسب سهم بيشتري از بازار است. به همين دليل سازمان‌ها تمام تلاش خود را بر افزايش كارايي معطوف مي‌كردند. در دهه 80 ميلادي با افزايش تنوع در الگوهاي مورد انتظار مشتريان، سازمان‌ها به طور فزاينده‌اي به افزايش انعطاف پذيري در خطوط توليد و توسعه محصولات جديد براي ارضاي نيازهاي مشتريان علاقه‌مند شدند. در دهه 90 ميلادي، به همراه بهبود در فرآيندهاي توليد و به‌كارگيري الگوهاي مهندسي مجدد، مديران بسياري از صنايع دريافتند كه براي ادامه حضور در بازار، تنها بهبود فرآيندهاي داخلي و انعطاف‌پذيري در توانايي‌هاي شرکت كافي نيست؛ بلكه تامين‌كنندگان قطعات و مواد نيز بايد موادي با بهترين كيفيت و كم‌ترين هزينه توليد كنند، و توزيع‌كنندگان محصولات نيز بايد ارتباط نزديكي با سياست‌هاي توسعه بازار توليدكننده داشته باشند. با چنين نگرشي، رويكردهاي زنجيره تامين و مديريت آن، پا به عرصه وجود نهاد.
در سال‌های گذشته مطالعات بسیاری روی هم‌ترازی بین ساختار زنجیره تامین و دیگر عوامل کلیدی، چه به‌صورت مفهومی و چه به‌صورت تجربی صورت گرفته‌است. قسمت عمده تحقیقات انجام شده پیرامون مدیریت زنجیره تامین، در خصوص عملیات خرده‌فروشی (برای نمونه، آبرناتی و دیگران، 1999؛ گراگیا و دیگران، 2001؛ هانتر و دیگران، 2002؛ کو، کینکید و براون، 2000)، استفاده از فناوری‌های نوآورانه همانند فناوری اطلاعات، تجارت الکترونیک، مهندسی مجدد فرآیندها جهت افزایش سرعت و انعطاف زنجیره تامین (برای نمونه، بویر و مک درموت، 1999؛ فیشر، 1997؛ جوشی، کاتوریا و پورث، 2003) و سیستم پشتیبانی تصمیم‌گیری همانند شبیه‌ساز تخصیص منابع و منطق فازی که قابلیت زنجیره تامین در تخصیص منابع را مدل نموده‌اند (برای نمونه، آلتینوز، کیلداف و وینچستر، 2001) بوده‌است. ضمنا تحقیقاتی نیز برای بیان رابطه بین ساختار سازمانی و محیط سازمان انجام شده‌است (برای نمونه، دس و برد، 1984؛ مینتزبرگ، 1979؛ رابینز و دیکنزو، 2004؛ اسمیت و ریس، 1999). هرچند پشتیبانی تئوری از مدل ارتباطی مشخصه های محیطی کسب و کار، اولویت رقابتی، ساختار زنجیره تامین و عملکرد كسب‌و‌كار شرکت انجام شده است، اما تحقیقی با بررسی جامع همه عوامل ذکر شده و نيز بررسی تجربی آن انجام نشده‌است؛ و این یک شکاف در تحقیقات صورت گرفته مي‌باشد.
بنابراین پژوهش حاضر درصدد آن است تا با بررسی همه این عوامل در كنار يكديگر، این شکاف را پر نماید. باتوجه به افزایش تغییرات محیطی در سال¬های گذشته و تعطیلی تعدادی از شرکت¬های جامعه مورد مطالعه به دلیل عدم توجه به محیط کسب و کار و نیاز مشتریان به مقوله¬هایی مانند کیفیت و هزینه در زمان کمتر، شرکت¬های قطعه ساز خودرو در شرکت شهرک¬های صنعتی سمنان جهت حفظ بقا و داشتن عملکرد بهتر نسبت به رقبای خود باید با یکسو کردن محیط کسب و کار، اولویت‌های رقابتی و ساختار زنجیره تامین (همسویی استراتژیک) به عملکرد بهتری دست یابند.