بررسی رابطه سلامت معنوی و کیفیت زندگی سالمندان عضو کانون بازنشستگان تامین اجتماعی شهر سمنان

جزئیات و دریافت

این پایان نامه در قالب فرمت word قابل ویرایش ، آماده پرینت و ارائه به عنوان پروژه پایانی میباشد.

چکیده

زمینه و هدف: سالمند شدن جمعیت یکی از مهم ترین تحول های اجتماعی است. سالمندی با هزینه های متعددی همراه است که یکی از عمده ترین این هزینه ها در بخش بهداشت و درمان می باشد.  هدف اصلی سازمان های بهداشتی در ارائه خدمت به افراد سالمند بهبود کیفیت زندگی آنان، ایجاد زندگی مستقل و پیشگیری از معلولیت ها می باشد. سلامت معنوی یکی از ابعاد سلامت است که بدون  آن دیگر ابعاد زیستی، روانی و اجتماعی نمی تواند عملکرد درستی داشته باشد و در نتیجه  بالاترین سطح کیفیت زندگی، قابل دستیابی  نخواهد بود. این مطالعه با هدف بررسی ارتباط بین سلامت معنوی و کیفیت زندگی سالمندان عضو کانون بازنشستگان شهر سمنان انجام گرفته است.

روش :  این پژوهش توصیفی- مقطعی از نوع همبستگی می باشد که در طی سال های 93/1392 انجام گرفت. 300 سالمند عضو کانون بازنشستگان شهر سمنان در آن شرکت کردند. ابزار پژوهش پرسشنامه اطلاعات دموگرافیک و پرسشنامه سنجش کیفیت زندگی 36 سوالی و پرسشنامه سلامت معنوی پالتوزین والیسون بود و داده ها از طریق مصاحبه گردآوری شد. داده ها توسط نرم افزار SPSS21  مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. از آمار توصیفی و آزمون‌های آماری کای اسکوئر، تی مستقل، من ویتنی، آنالیز واریانس یک طرفه، کروسکال والیس و آزمون همبستگی اسپیرمن جهت دستیابی به اهداف پژوهش استفاده شد.

یافته ها: 80 درصد (241 نفر) سالمندان وضعيت سلامت معنوي خوب را گزارش كرده اند. ميانگين نمره كل كيفيت زندگي سالمندان  8/21 ± 6/61، نمره بعد سلامت رواني و جسماني به ترتيب 2/24 ± 16/62 و 5/24 ± 03/60 است. نتایج آزمون همبستگي پیرسون نشان داد که بين سلامت معنوي و ابعاد آن با كيفيت زندگي و ابعاد مختلف آن همبستگی مثبت و معنی دار وجود دارد (01/0> P)، به طوري كه قوي ترين همبستگي ها به ترتيب با بعد نشاط (492/0= r)، سلامت روانی درک شده (405/0= r) گزارش شده است (01/0> P).

نتیجه گیری:  نتایج حاصل از این مطالعه نشان داد سلامت معنوی سالمندان با کیفیت زندگی آن ها مرتبط است. سالمندان در هر دوره آینه آینده جوانان و میانسالان هستند، لذا با توجه به ارتباط بین سلامت معنوی و کیفیت زندگی توصیه می شود، مداخلات آموزشی با تمرکز بر ارتقای سلامت معنوی و به منظور بهبود کیفیت زندگی صورت گیرد.

سالمندی پدیده ای جهانی است که در آینده نزدیک به عنوان یکی از مهمترین چالش های اجتماعی و رفاهی کشورهای در حال توسعه مطرح خواهد گردید. در حال حاضر سالمندان (جمعیت 60 سال و بالاتر)، بیشترین نرخ رشد جمعیتی را در دنیا در مقایسه با سایر گروه ها دارند (WHO 2012). اين تغييرات نشانه انقلابي در بعد جمعيت شناختي جوامع است كه توجه اكيد سياست گذاران را در سراسر دنيا مي طلبد(Teymoori, Dadkhah et al. 2006). کیفیت زندگی یک شاخص اساسی محسوب می شود و از آنجای که ابعاد متعددی مانند جنبه های فیزیولوژیک، عملکرد و وجود فرد را در بر می گیرد، توجه به آن از اهمیت خاصی برخوردار است (احمدی، سالار، 1383). سلامتی دارای چهار بعد جسمی، روانی، اجتماعی و معنوی است و بعد معنوی سلامت بر سایر جنبه های سلامت همچون سلامت جسمی و روانی موثر است. آگاهی از سطح کیفیت زندگی سالمندان و شناخت رابطه هریک از ابعاد سلامت با کیفیت زندگی امری ضروری بنظر می رسد.

2-1 بیان مسأله و اهمیت پژوهش

سالم پير شدن حق همه افراد بشر است و اين امر بر اهميت پديده  سالمندي و پيشگيري از مشكلات آن مي افزايد (تاجور، 1383). در سراسر جهان نسبت رشد افراد 60 سال و بالاتر، سریعتر از سایر گروه های سنی است. در سال 2025 میلادی در کل حدود 1.2 بیلیون فرد بالای 60 سال در سراسر جهان خواهیم داشت. در سال 2002 تقریباً 400 میلیون سالمند 60 سال و بالاتر در کشورهای در حال توسعه زندگی می کردند. تخمین زده می شود که تا سال 2025 این میزان به 840 میلیون یعنی به 70 درصد سالمندان کل جهان افزایش یابد. در سال 2050 جمعیت بالای 60 سال به 2 بیلیون نفر می رسد که 80 درصد آنها در کشورهای در حال توسعه خواهند بود. هرچند سالمند شدن یک پدیده جهانی است. اکنون این پدیده با سریعترین سرعت در کشورهای با درآمد کم و متوسط در حال وقوع است. اگرچه اروپا و ژاپن اولین کشورهایی بودند که سالمند شدن جمعیت را تجربه کردند، هم اکنون شگرف ترین تغییرات در کشورهایی مانند کوبا، جمهوری اسلامی ایران و مغولستان در حال وقوع است (WHO 2012).

ایران به عنوان یک کشور در حال توسعه به واسطه بمب جمعیتی مربوط به دهه 1360 با جمعیت بیش از حد انتظار سالمندان در آینده روبرو است و جمعیت سالمندان ایران از 8% کنونی به 22% در سال 1425 افزایش پیدا خواهد کرد (مرکز آمار ایران، 1390). این بحران جمعیتی پدیده سونامی سالمندان ایران را ایجاد خواهد نمود (درویش پور، 1391). براساس آخرين سرشماري عمومي انجام شده در كشور در سال 1390، جمعیت سالمندان کشور طی سال های 1345 تا 1390، نزدیک به 4 برابر شده است. متوسط رشد سالیانه جمعیت در افراد سالمند در بین سال های 1385-90 حدود 9/3 درصد برآورد شده است در حالی که این نسبت برای جمعیت کل کشور حدود 29/1 درصد برآورد شده است(مرکز آمار ایران، 1390). از دیدگاه جمعیت شناسی با توجه به ساختار کنونی جمعیت تعداد سالمندان رو به افزایش است و تحت چنین شرایطی سیاست های اجتماعی خاصی در خصوص این جمعیت رو به افزایش می بایست تدوین و به کار گرفته شود؛ در غیر این صورت این پدیده به عنوان یک مسأله اجتماعی نمود پیدا می کند (مرکز آمار ایران، 1390).

موضوع سلامتي و ارتباط آن با افزايش سالهاي زندگي در عصر حاضر چالش هاي فراواني را بوجود آورده است. افزايش طول عمر انسان ها و اضافه شدن جمعيت سالمندان يكي از دستاوردهاي قرن 21 بوده و سالخوردگي جمعيت پديده اي است كه برخي از جوامع بشري با آن روبرو شده و يا خواهند شد (پاشاشریفی، 1389). اگرچه افزایش جمعیت سالمندان ، بیانگر موفقیت نظام سلامت در ارایه خدمات بهداشتی، درمانی و مراقبتی می باشد، بیانگرجمعیت بالایی از سالمندان است که دارای مسایل مختلف اجتماعی، اقتصادی، روان شناختی، فیزیولوژیکی و پاتولوژیکی می باشند(Gilhooly, Hanlon et al. 2007, WHO 2012). تحت تاثیرقرار گرفتن ابعاد مختلف انسانی سالمندان به ویژه در کشورهایی از قبیل ایران که ساختارهای اجتماعی و رفاهی توانمندی ندارند، به طور قابل ملاحظه ای کیفیت زندگی سالمندان را تحت تاثیر قرار می دهد (Knurowski, Durdica et al. 2004). کیفیت زندگی معیار اندازه گیری بهترین انرژی یا نیرو در فرد است که این نیرو برای سازگاری موفقیت آمیز فرد با چالشهای موجود به مصرف می رسد عوامل متعددی بر کیفیت زندگی سالمندان تاثیر دارد از جمله فقدان های دوره های سالمندی که سبب کاهش سازگاری شناختی و کاهش خود اتکایی می گردد (جدیدی، 1390). کیفیت زندگی، هدف غایی در ارایه خدمات مختلف اجتماعی و رفاهی به گروه های سنی و اجتماعی از جمله سالمندان می باشد و فراتر از عملکرد و توانایی سازمان و یا نهاد خاصی می باشد .  هسته مرکزی کیفیت زندگی، سلامتی است. تحت تاثیر قرار گرفتن کیفیت زندگی سالمندان آن قدر از نظر پژوهشگران و صاحب نظران اهمیت داشته است که شروع و توسعه مفهوم کیفیت زندگی بر روی گروه سنی سالمندان بوده است وسپس به سایر گروه های پژوهشی توسعه داده شده است (درویش پور، 1390). سالمند شدن جمعیت یکی از مهم ترین تحول های اجتماعی است (WHO 2012). روند سالمندی با مشکلات بهداشتی و کاهش سطح  فعالیت ها همراه است. با افزایش سن، اختلال عملکرد جسمانی بیشتر می شود و اثر منفی آن بر توانایی حفظ استقلال، نیاز به کمک را افزایش می دهد که این خود می تواند در کاهش کیفیت زندگی سالمندان موثر باشد (آصف زاده، 1388). در مقایسه با کشورهای توسعه یافته، اغلب پیشرفت اقتصادی-اجتماعی کشورهای در حال توسعه با سرعت سریع سالمند شدن جمعیت هم گام نیست؛ به عبارت دیگر کشورهای توسعه یافته قبل اینکه سالمند شوند از لحاظ رفاهی رشد فراوانی می کنند، در حالی که کشورهای در حال توسعه قبل این که افزایش بنیادی رفاه صورت پذیرد سالمند می شوند (WHO 2002). همچنین بار سلامت ضعیف بطور نامساوی بین سالمندان کشورهای کم درآمد و متوسط و سالمندان کشورهای ثروتمند تقسیم شده است. میزان مرگ و ناتوانی کشورهای کم درآمد و متوسط بسیار بیشتر از کشورهای ثروتمند است. این کشورهای کم درآمد و ضعیف زیرساخت محدودی برای پاسخگویی به نیاز سالمندان دارند . گذار جمعیتی سریع زمان کمتری برای فراهم نمودن زیرساخت های لازم برای ارائه خدمت به سالمندان در اختیار کشورهای در حال توسعه قرار می دهد(WHO 2012).

رشد جهانی جمعیت سالمندان هم برای ارائه کنندگان خدمات بهداشتی و درمانی و هم برای اعضاء خانواده و جامعه ای که سالمندان در آن زندگی می کنند یک چالش مهم محسوب می شود (Marais, Conradie et al. 2006). سالمندی با هزینه های متعددی همراه است که یکی از عمده ترین این هزینه ها در بخش بهداشت و درمان می باشد. بنابراین یکی از راه کارهای مناسب توجه مستمر به کیفیت زندگی سالمندان و عوامل مؤثر بر آن می باشد (جانمردی، 1379). از سوی دیگر سالمندان در هر دوره آینه آینده جوانان و میانسالان هستند، لذا توجه به کیفیت زندگی سالمندان می تواند امید به آینده را در دیگر نسل ها تقویت کند ( بوستان آبادی، 1379).

مشکلات و مسائل متعددی که به طور فیزیولوژیک در سنین بالا رخ می دهد در کاهش کیفیت زندگی در دوره سالمندی تأثیر دارد. مطالعه انجام شده در این زمینه نشان می دهد در حدود 60 درصد از هزینه های مراقبت های بهداشتی و 35 درصد از ترخیص های بیمارستانی و 47 درصد از روزهای بستری در بیمارستان ها را سالمندان به خود اختصاص می دهند (احمدی، 1383). به طور کلی با افزایش سن، احتمال ابتلا به بیماری ها و بروز ناتوانی ها  در سال های پایانی زندگی افزایش می یابد و اثر منفی آن بر توانایی حفظ استقلال نیاز به کمک را افزایش می دهد(علیپور، 1387). این مشکلات و مسائلی که به طور طبیعی در سنین بالا رخ می دهد، در کاهش کیفیت زندگی در طول دوره سالمندی تأثیر دارد؛ در ایران نیز 28% از سالمندان در فعالیت های جسمی دچار محدودیت هستند و برای انجام فعالیت های معمولی زندگی نیاز به کمک دارند که این امر موجب کاهش کیفیت زندگی آنان شده است (حبیبی، 1387). بدیهی است که در سنین بالاتر بروز ناتوانی ها بارزتر بوده و به صورت کاهش فعالیت جسمی و محدودیت های جسمانی ظاهر می شود و میزان بروز بیماری های مزمن در سالمندی رو به افزایش می گذارد. بعلاوه اشتغال، تأهل، سلامت جسمی و میزان تحصیلات از دیگر متغیرهایی هستند که برکیفیت زندگی سالمندان مؤثرند. با توجه به اینکه کیفیت زندگی در این دوران می تواند به راحتی مورد تهدید قرار گیرد، در نظر داشتن عوامل زمینه ای مؤثر بر کیفیت زندگی سالمندی از اهمیت بالقوه ای برخوردار است (وحدانی نیا، 1383). یکی از مسائل مربوط به کیفیت زندگی- مخصوصاً در سالمندان – وضعیت سلامتی است. سلامتی همانطور که توسط سازمان بهداشت جهانی تعریف شده است، دارای ابعاد جسمی، روانی، اجتماعی و معنوی است. بعد معنوی سلامتی یکی از ابعاد سلامتی است که برخی از صاحب نظران معتقدند توجه جدی به این بعد ضروری است. در واقع بدون سلامت معنوی، دیگر ابعاد زیستی، روانی و اجتماعی نمی تواند عملکرد درستی داشته یا به حداکثر ظرفیت خود برسند و در نتیجه بالاترین سطح کیفیت زندگی، قابل دستیابی نخواهد بود (امیدواری، 1387).

در جهاني كه سريعا رو به پير شدن به پيش مي‌رود افراد سالخورده به طور روزافزوني نقش بحراني در انجام كارهاي داوطلبانه، انتقال تجربه و دانش، كمك به اعضاء خانواده با ايفاء‌ نقش مراقبتي و ... به عهده خواهند داشت ( حاتمی، 1383). در تمام کشورها بخصوص در کشورهای در حال توسعه، اقدام برای سلامت و فعال ماندن سالمندان یک اقدام ضروری است نه لوکس. این سیاست ها و برنامه ها باید براساس حقوق ، نیازها، درخواست و ظرفیت افراد سالمند باشد (WHO 2002). هدف اصلی سازمان های بهداشتی در ارائه خدمت به افراد سالمند بهبود کیفیت زندگی آنان، ایجاد زندگی مستقل و پیشگیری از معلولیت ها می باشد (Arslantas, Ünsal et al. 2009). بنابراین افزایش امید به زندگی و داشتن عمر طولانی تر ضرورتاً معادل سالمندی موفق نمی باشد و از آنجا که سالمندان یکی از گروه های آسیب پذیر جامعه بوده که از لحاظ اجتماعی، بهداشتی و تغذیه ای باید مورد توجه بیشتر خانواده ها و جامعه قرار گیرند، افزایش تعداد سالمندان از یک سو و تغییر در فرهنگ ها، عادات و شیوه زندگی از سوی دیگر ضرورت مداخله جامعه و خانواده ها را نشان می دهد. در این خصوص مجلس با تصویب قوانین حمایتی در ابعاد مختلف اجتماعی و مالی و دولت با برنامه ریزی و اجرای قوانین حمایتی می توان برنامه ریزی لازم جهت کاهش مشکلات سالمندان را پی ریزی نمود. لذا اگر از امروز برنامه ریزی صحیح جهت مراقبت و تأمین سلامت جسمی، روانی و اجتماعی سالمند پیش بینی و اجرا نگردد، جامعه آتی با مشکلات زیادی در خصوص سالمندان روبرو خواهد شد و در حقیقت ما این برنامه ریزی را برای آینده خود انجام می دهیم. زیرا ما سالمندان آینده نزدیک خواهیم بود (عابدی، 1389).

با توجه به اینکه سالمندان آینده دارای تحصیلات علمی بیشتری خواهند بود، آنها شاید دیرتر بازنشسته شوند و از نظر سیاسی- اجتماعی پویاتر خواهند بود در نتیجه از سیاستگزاران و برنامه ریزان خواستار توضیحات و برنامه های اساسی در زمینه سلامت خود خواهند بود. چه قشر سالمند سالم ، چه قشر سالمند آسیب پذیر یا آسیب دیده نیازهای ویژه بهداشتی-درمانی از پیشگیری گرفته تا توانبخشی و مراقبت های مناسب آخر زندگی دارند. مسلم است که دسترسی به ساختارهای بهداشتی- درمانی از منزل تا مراکز حمایت و توانبخشی بیمارستان ها حق سالمندان کشورمان است. برای پاسخ گویی به این حق، سیاستگزاران موظف اند برنامه ریزی کوتاه مدت و دراز مدت را ارائه داده و اجرای آن را در ابعاد آموزش تخصصی و خدماتی، به خصوص در بخش های دولتی تضمین کنند. در ایران هنوز ساختار درمانی ویژه چه برای درمان سرپایی و چه بستری (حاد و توانبخشی) وجود نداشته و دانش سالمندشناسی و طب سالمندان جزو رشته های آموزش مصوب کشورمان نمی باشد. لذا باتوجه به تغییر سریع ساختار سنی کشور ما و افزایش تعداد سالمندان کشور در آینده، دولت باید سیاست حمایت از سالمندان را قویاً مد نظر داشته باشد (مقصودنیا، 1390).

در اغلب جوامع، سالمندان با بیشترین خطر کاهش توانایی جسمی، روانی و شناختی روبه رو هستند و با احتمال بیشتری جهت حفظ سلامت، عملکرد و خودکفایی به حمایت های رسمی و یا غیررسمی وابسته می گردند(Kagan 2003) 3

 . مسائل سالمندان و اتخاذ سیاستگذاری های صحیح در مورد آنها در حال حاضر به یک نگرانی مشترک جهانی تبدیل شده است. تفاوت عمده ای که بین کشورهای توسعه یافته و کشورهای در حال توسعه وجود دارد، این است که کشورهای توسعه یافته آمادگی کامل برای مواجهه با چالش های ناشی از شمار فزاینده افراد سالمند را دارند، اما اغلب کشورهای در حال توسعه حتی از این پدیده و گرفتاری های بهداشتی، اجتماعی و اقتصادی آن آگاه نیستند (شیخی، 1386).

علیرغم گستره عظیم پژوهش های انجام شده در زمینه سالمندان هنوز جنبه های زیادی از مسائل مربوط به آنها ناشناخته مانده است که از جمله آنها سلامت معنوی است. سلامتی در همه ابعاد انسانی شامل جسمی، عقلانی، احساسی، اجتماعی، فرهنگی و مذهبی مطرح می شود. معنویت موضوع مهم و شخصی و مفهوم انفرادی می باشد (Thomas and Cohen 2006).

سازمان جهانی بهداشت چنین استدلال می کند که کشورها قادرند از عهده سالمندی برآیند در صورتی که دولت ها، سازمان های بین المللی و جوامع مدنی، سیاست ها و برنامه هایی در رابطه با سالمندی پویا اتخاذ نمایند که سلامت، مشارکت و امنیت شهروندان سالمند را ارتقاءدهند اینک زمان برنامه ریزی و اجرا فرا رسیده است (WHO 2002). سلامت سالمندان نیازمند سیاست گذاری، سرمایه گذاری و برنامه ریزی های دقیق و صحیح می باشد. مسلماً کشورهایی که برنامه فراگیر در این زمینه نداشته باشند با مشکلات عدیده ای مواجه خواهند شد (قاسمی، 1379). فراهم نمودن کیفیت زندگی مطلوب جهت سالمندان هدف مهمی برای مدیران مراقبت های سالمندان است فعالیت هایی که افراد را تشویق به پرورش عواطف و احساسات، پرورش قوای ذهنی و جسمی و یا کیفیت زندگی معنوی نماید می تواند به نظارت بر سلامت کمک نماید (Cress 2011).

در افرادی که سلامت معنویی بالایی دارند نسبت به دیگران امیدواری بیشتری به آینده دارند و امیدوار بودن یک حالت شناختی یا فرآیندی را نشان می دهد  که موجب تحریک عقاید و عواطف شده و ممکن است موجب کاهش خطر بیماری شود، همانطور که موجب تسریع بهبودی می شود (جدیدی، 1390). در مطالعات دیگر به ارتباط قویتر بین عقاید معنوی سالمندان با مصونیت بیشتری در ارتباط با بیماری ها از جمله بیماری های قلب و عروق و سرطان اشاره شده است (Riley, Perna et al. 1998).

به منظور تعیین و انتخاب مناسب ترین و بهترین برنامه ریزی باید اطلاعاتی کامل، دقیق و صحیح در زمینه مسائل سالمندی در اختیار داشت. ایجاد هر نوع تغییر در ارائه خدمات به سالمندان باید بر مبنای اطلاعات و آمار کامل و صحیح انجام پذیرد که قسمت اعظم این اطلاعات از طریق هدایت پژوهش های علمی و کاربردی در زمینه تبعات فردی، اجتماعی و بهداشتی سالمندی به دست خواهند آمد. در همین راستا سازمان بهداشت جهانی حمایت از تحقیقات و آموزش در عرصه سالمندی و مراقبت های جامعه را به عنوان یک اصل پایه ای بر استراتژی جدید سال 2006 تا 2015 در نظر گرفته است (کرمی، 1392).

همانطور که قبلاً هم اشاره کردیم، هدف از زندگی سالمندان فقط داشتن عمر طولانی و زنده بودن نیست، بلکه نوع و کیفیت زندگی آنها نیز مهم می باشد از این رو ارتقای کیفیت زندگی سالمندان در مرحله اول نیازمند داشتن اطلاعات جامع در مورد کیفیت زندگی آنها است (سجادی، 1385). اين امر نشان دهنده اهميت فراوان اين موضوع است و با توجه به نياز شديد جامعه، باید ابتدا ابعاد مسئله شناسایی و سپس برنامه ريزي هاي بهداشتي درماني مناسب اين گروه سني، تهيه و اجرا شود. با در نظر داشتن این مطلب که سالمندان جزو گروه های آسیب پذیر جامعه محسوب می شوند و با توجه به اینکه ایران همچون سایر کشورهای درحال توسعه درحال تجربه گذار جمعیت (انتقال جمعیت از جوان به سالمند) می باشد و با توجه به ذکر عبارات "پدیده سونامی سالمندی در ایران"(درویش پور، 1391) و نیز "پدیده انفجار سالمندی"(مقصودنیا، 1390) در منابع علمی که خود نشان دهنده سرعت و روند رشد جمعیت سالمندان در آینده می باشد لزوم توجه هرچه بیشتر به سالمندان و تلاش درجهت حفظ و ارتقا سلامت و در نتیجه ارتقا سطح کیفیت زندگی این قشر آشکار می گردد. میدانیم سلامتی دارای چهار بعد جسمی، روانی، اجتماعی و معنوی است و بعد معنوی سلامت بر سایر جنبه های سلامت همچون سلامت جسمی و روانی موثر است. بدون سلامت معنوی، دیگر ابعاد زیستی، روانی و اجتماعی نمی تواند عملکرد درستی داشته یا به حداکثر ظرفیت خود برسند و در نتیجه بالاترین سطح کیفیت زندگی، قابل دستیابی نخواهد بود (امیدواری، 1387). آگاهی از سطح کیفیت زندگی سالمندان و شناخت رابطه هریک از ابعاد سلامت با کیفیت زندگی امری ضروری بنظر می رسد. با توجه به اینکه تحقیقات اندکی در زمینه بررسی سطح کیفیت زندگی و ارتباط بعد معنوی سلامت با کیفیت زندگی در سالمندان صورت گرفته است. انجام چنین پروژه ای ضروری به نظر می رسید. هدف از انجام این مطالعه تعیین سطح کیفیت زندگی و ارتباط سلامت معنوی با کیفیت زندگی سالمندان عضو کانون بازنشستگان تامین اجتماعی شهر سمنان است. این مطالعه در قالب چارچوب مفهومی معنویت و کیفیت زندگی هدایت شده است.